تصفیه کننده هوا چه آلودگی هایی را از بین می‌برد؟

راهنمای خرید تصفیه کننده هوا 

این موضوع به قدرت دستگاه و نوع و تعداد فیلتراسیون آن بستگی دارد. تصفیه‌کننده‌های هوا محصولات متنوعی هستند که در اندازه‌ها و کاربردهای مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. از دستگاه‌های کوچک مخصوص استفاده‌ی شخصی و تصفیه‌ی هوای خودرو تا دستگاه‌های بزرگ برای مصارف خانگی و صنعتی، همه زیر یک عنوانِ “تصفیه‌کننده‌های هوا” تولید می‌شوند.

این دستگاه‌ها همانطور که از نامشان پیداست، تنها می‌توانند هوا را در فضاهای سرپوشیده مانند اتاق یا سالن را تصفیه کنند تا هوا از مواد حساسیت‌زا، برخی میکروب‌ها، گرد و غبار، پرز فرش و موی حیوانات پاکیزه شود. با این حال عملکرد و کارایی این دستگاه‌ها متفاوت است و میزان تصفیه‌ی هوا در آن‌ها می‌تواند از ۳۰ تا ۹۹.۹۹ درصد متغیر باشد.

فیلترهای مختلف در دستگاه‌های تصفیه هوا وظیفه اصلی تصفیه هوا را بر عهده دارند. این دستگاه‌ها هوای اطراف را وارد محفظه خود می‌کنند و سپس از طریق عبور دادن این هوا از لایه‌های مختلفی از فیلترها مانند فیلتر هپا، کربن فعال و … آلودگی های هوا را حذف میکنند و هوای سالم را جایگزین کرده و در محیط جاری می کنند.

در عموم مردم یک باور اشتباه رایج وجود دارد که دستگاه‌های تصفیه هوا می‌توانند آلودگی هوا را تحت هر شرایطی از بین ببرند، اما در واقع دستگاه‌های تصفیه هوا تا زمانی که منبع آلودگی وجود دارد (مانند عامل تولید کننده دود) توانایی حذف کامل آلودگی هوا را ندارند، دمثال بارز آن در محیط های باز شهری مانند شهر تهران است که می بایست از بهترین دستگاه تصفیه هوا خودرو استفاده شود. زیرا همزمان که آلودگی های محیط تصفیه می‌شوند، به همان میزان از منبع آلودگی در حال تولید است بنابراین در این شرایط دستگاه تصفیه‌هوا تنها کاهنده آلودگی هوای محیط است.

دستگاه‌های تصفیه هوا قادر به حذف کدام گروه از آلاینده‌ها هستند؟

این دستگاه‌ها به دلیل ویژگی‌های متفاوت، آلاینده های مختلفی را تصفیه و حذف می کنند. از جمله:

• ذرات معلق مانند گردو غبار
• ریز موجودات مانند مایت خانگی
• آلودگی گازی مانند بوی رنگ ساختمانی و دود سیگار
• آلودگی های میکروبی مانند ویروس و باکتری
• آلودگی های قارچی مانند کپک
• آلاینده های ذرات معلق ۵

حذف ذرات و چگونگی انجام فرآیند تصفیه هوا

برای حذف ذرات موجود در هوا، می‌توان از دو نوع دستگاه تصفیه هوا استفاده کرد: دستگاه های با فیلترهای مکانیکی تصفیه هوا و دستگاه‌های تصفیه الکترونیکی.

فیلترهای مکانیکی هوا: این نوع فیلترها بر اساس حبس و جمع کردن ذرات بر روی فیلتر عمل می‌کنند.

فیلتر (HEPA (High Efficiency Particulate Air filters یک نمونه رایج از این گونه فیلترها است. این فیلتر قادر است ذرات ریز و معلق در هوا را با کارکرد فیزیکی خود فیلتر کند.

دستگاه‌های تصفیه الکترونیکی هوا: این دستگاه‌ها از جاذبه الکترواستاتیکی برای حبس و تصفیه ذرات باردار شده استفاده می‌کنند. ژنراتورهای یون یا یونیزه‌کننده‌های استفاده شده در این دستگاه ها، یون‌های باردار (منفی) تولید می‌کنند و این یون‌ها با پخش شدن در محیط به ذرات آلودگی موجود در هوا متصل می‌شوند تا ذرات را باردار و سنگین و به سطح زمین نزدیک کنند. سپس دستگاه‌ با مکش این هوا درون محفظه یونیزاسیون، ذرات آلودگی باردار ذکر شده را بر روی مجموعه‌ای از صفحات که دارای بار مخالف با بار ذرات (مثبت) هستند جذب می‌کند.

حذف آلاینده های گازی

برای حذف آلاینده‌های گازی، فیلترهای کربن فعال به کار می‌روند. این فیلترها قادر به جذب گازهای مضر و بوها هستند. اغلب این فیلترها برای حذف یک یا چند آلاینده گازی از جریان هوای عبوری از آن‌ها طراحی شده‌اند.

هرچند که این فیلترها قادرند بخشی از آلاینده‌های گازی و بوها را حذف کنند، اما نمی توان انتظار داشت فیلترهای کربن تمامی آلاینده‌های گازی موجود در هوای یک خانه معمولی را حذف کنند. به عنوان مثال، مونوکسید کربن یک آلاینده گازی خطرناک است که به دنبال احتراق هر نوع سوخت مانند گاز، نفت، چوب و زغال تولید می‌شود. معمولاً بهترین روش برای حذف آن، تهویه مناسب و ایجاد گردش در هوای محیط است و دستگاه تصفیه هوا نمی تواند تمام این گاز را جذب و تصفیه نماید.

توجه به این نکته ضروری است که هدفِ اکثر افراد از خرید دستگاه‌های تصفیه هوا، جلوگیری از آسیب ناشی از هوای ناسالم است. به‌ویژه در شهرهای بزرگ که ذرات معلقPM 2.5 عامل اصلی آلودگی هوا هستند.

نکات تکمیلی چگونگی از بین بردن آلاینده ها

• بعضی از دستگاه‌های تصفیه هوا علاوه بر فیلترهایی که گفتیم، از فناوری نور ماورای بنفش (UV) نیز استفاده می‌کنند. این تصفیه کننده‌ها از تابش اشعه ماورای بنفش تولید شده توسط لامپ‌های UV برای نابود کردن آلاینده‌های بیولوژیکی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها، مواد آلرژی‌زا و کپک در هوا استفاده می‌کنند. این لامپ های UV باید در کنار فیلترهای دیگر مورد استفاده قرار بگیرند تا کارایی داشته باشند و به تنهایی کارآمد نیستند.
• آلودگی هوای فضای داخلی به عنوان یکی از پنج مخاطرات اصلی زیست محیطی مهم و تأثیرگذار بر سلامت مردم در نظر گرفته می‌شود. روش‌های مختلفی برای مقابله با این خطر سلامتی وجود دارد، اما معمولاً کنترل و حذف منابع تولید آلودگی و تهیه تهویه مناسب برای هوای محیط زندگی و کار به عنوان بهترین روش محسوب می‌شود. با این حال در برخی شرایط ممکن است به دلیل شرایط آب و هوایی، وجود آلاینده‌ها با مقادیر کم و شرایط های دیگر، استفاده از دستگاه های تصفیه هوا صرفه اقتصادی نداشته باشد. در چنین شرایطی، با اینکه استفاده از دستگاه های تصفیه هوا کماکان مفید است اما می توان با هزینه ای کمتر و ایجاد گردش هوای مطلوب در محیط، هوای مناسبی را در محیط داشت.

توصیه نهایی ما استفاده از یک روش ترکیبی شامل ایجاد گردش هوای مناسب در محیط با هوای محیط بیرونی و استفاده همزمان از دستگاه‌های تصفیه هوا می‌باشد. این رویکرد ترکیبی می‌تواند بهترین نتیجه را در کنترل و کاهش آلودگی هوای فضای داخلی و زندگی به همراه داشته باشد.